Sancho el Sabio Fundazioak euskal gaiei buruzko ikerketarako Unibertsitate Lehiaketa deitu du

  • Master eta Doktorego unibertsitate-ikasleentzat da eta euskal gaiei buruzkoa izan beharko du, edozein arlotan: kultura, zientzia, historia, geografia, literatura, e.a.
  • Lana egiteko beharrezkoa da Fundazioren fondoak kontsultatzea

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio Fundazioak Unibertsitate Lehiaketa 2017 deitu du, Master eta Doktorego ikasleentzako hitzordua, euskal gaiei buruzko ikerketa eta Fundazioaren beraren fondoen erabilera sustatzea helburu duena. Urriaren 31 baino lehen entregatu beharko dira lanak eta partaideek 1.000 euroko saria lor dezakete.

Deialdi honek 1998tik etengabe burutu den Sancho el Sabio Ikerketarako Unibertsitate Lehiaketan du jatorria eta aurten hainbat berrikuntza dakartza. Oraingo honetan, Master eta Doktorego programetan matrikulatuta dauden unibertsitate ikasle guztiek dute parte hartzeko aukera. Ikerketa lan orijinalak eta argitaratu gabeak aurkeztu beharko dituzte, euskal gaiei buruzkoak, edozein arlotan edo eremutan (kultura, zientziak, geografia, hizkuntza, literatura, artea, e.a.) eta gazteleraz, euskaraz edo frantsesez idatziak izan daitezke.

Unibertsitarioen artean ikerketa sustatzeaz gain, Sancho el Sabio Fundazioaren dokumentu-fondoak, bibliografikoak, hemerografikoak edo beste edozein motatakoak erabiltzea du helburu lehiaketa horrek, hortaz, parte hartzeko ezinbestekoa da fondo horiek kontsultatu izana, atal batzuetan behintzat. Era berean, egilea ikasle duen zentroko irakasle batek bermatuak izan beharko dute. Lehiaketaren oinarriak interesa duen edonoren eskura daude Sancho el Sabio Fundazioan (Betoñuko Atea, 23) edo azken deialdian. Proiektuak egoitza horretan bertan entregatu beharko dira, eskura, postaz edo beste edozein baliabidez, 2017ko urriaren 31ko, asteartea, 13:30ak baino lehen.

Epaimahaiaren epaia azaroan ezagutaraziko da eta 1.000 euroko saria emango da. Era berean, Fundazioaren aldizkarian ere argitaratuko da.

Sancho el Sabio Fundazioak, munduko dokumentazio zentro garrantzitsuenetako bat euskal kulturari dagokionez, Euskal Herriaren historian eta aniztasun ideologikoan zeharreko memoria bibliografikoa eta dokumentala gordetzen du. 1964tik aurrera, balio handiko fondo dokumentala du bere liburutegiak. Fondo horretan monografiak, aldizkako argitalpenak, argazkiak, eskuizkribuak, mapak edo familia dokumentazioa aurki daiteke, eta ondare aberastasun esanguratsu horrek euskal kulturari buruzko ikerketarako derrigorrezko erreferente bilakatu du.

Mezenasgoaren lehentasunezko erakunde izendatu dute SANCHO EL SABIO FUNDAZIOA

Irabazi Asmorik gabeko Erakundeen Erregimen Fiskalari eta Mezenasgorako Pizgarri Fiskalei buruzko ekainaren 12ko 16/2004 Foru Araua garatzen duen Tokiko Gobernu Kontseiluaren ekainaren 12ko 22/2017 Foru Dekretuaren kariaz, mezenasgoaren lehentasunezko erakunde izendatu dute SANCHO EL SABIO FUNDAZIOA.

Ondorioz, SANCHO EL SABIO FUNDAZIOAK garatzen dituen jarduera edo programetara dirua bideratzen duten pertsona fisikoek edo juridikoek aipatutako Foru Dekretu horretan ezarritako kenkari fiskalak baliatu ditzakete.  (Informazio gehiago: 945 253932).

“Ikuspenak. Mistika eta politika Euskal Herrian”

“Ikuspenak. Mistika eta politika Euskal Herrian” erakusketa bibliografikoa irailera arte luzatu da.

Fundación Sancho el Sabio Fundazioan

I Jornadas de Cultura Visual

“Los límites de la imagen. Visiones y apariciones desde el arte medieval hasta el cine”

El sábado 3 de junio, tendrán lugar en Vitoria-Gasteiz las I Jornadas de Cultura Visual organizadas por el Centro de Estudios de la Imagen Sans Soleil (CEISS) y la Fundación Sancho el Sabio.

Con el sugerente título ‘Los límites de la imagen. Visiones y apariciones desde el arte medieval hasta el cine’, el encuentro se plantea como broche final a la exposición ‘Visiones. Mística y política en el País Vasco’, que hasta ese mismo día podrá visitarse en dos sedes diferentes de la ciudad: la Sala Araba de la Fundación Vital (La Paz, 5 – 1ª planta de Dendaraba) y la Fundación Sancho el Sabio (Portal de Betoño 23). Con vocación anual, estas Jornadas buscan establecerse como una cita ineludible para todas las personas interesadas en la Cultura Visual que nos rodea, acercando con intención divulgadora a un público más general temáticas habitualmente marcadas por un tono académico.

La programación dará comienzo a las 10:00 de la mañana en la Fundación Sancho el Sabio, donde se realizará una breve visita comentada a la exposición bibliográfica que se exhibe en el claustro. El bloque de intervenciones contará con la participación de los responsables del CEISS (Gorka López de Munain y Ander Gondra) y de la investigadora y profesora de la Universitat de Barcelona Marta Piñol Lloret. Las tres ponencias en conjunto buscan arrojar luz sobre esta temática controvertida, ampliando aspectos abordados en la exposición y dando cuenta de la dimensión transcultural del fenómeno de las visiones y apariciones. Así, la primera de las ponencias abordara la metáfora del ‘ojo del alma’ en la Edad Media, en combinación con la segunda de las conferencias en la que se plantea un acercamiento al ojo exterior, al cruce de miradas entre lo terrenal y lo divino desde la antigüedad hasta nuestros días. Las intervenciones se cerrarán con una ponencia dedicada al mundo del celuloide, en la que Piñol Lloret tratará de responder una serie de llamativas cuestiones: ¿Cómo puede el cine mostrar lo irrepresentable? ¿Qué visión ha ofrecido el cine franquista de las “visiones”? ¿Cuáles son configuraciones visuales e ideológicas de estas películas?

Por último, a media tarde tendrá el lugar una visita comentada y un acto de cierre de la exposición Visiones. Mística y política en el País Vasco en la Sala Araba de la Fundación Vital. Será un momento apropiado para analizar lo expuesto en la sesión de la mañana en relación con las fotografías y materiales presentes en la exposición. La entrada a toda la programación es gratuita.

PROGRAMA

Mañana – Fundación Sancho el Sabio (Portal de Betoño, 23)

– 10:00 Bienvenida y visita comentada a la exposición bibliográfica en la Fundación Sancho el Sabio a cargo de los comisarios de la exposición.

– 10:40 – 11:00 Pausa café

– 11:00 – 14:00 Ponencias

11:00 – Presentación de las Jornadas

11:15 – Gorka López de Munain, “El ojo del alma: visiones y apariciones en la Edad Media”.

12:00 – Ander Gondra Aguirre, “Modos de ver y de ser visto. Apuntes para una historia del ojo visionario”.

12:45 – Marta Piñol Lloret, “Apariciones en el celuloide: mística y cine en la España franquista”.

13:30 – Coloquio – debate

 

Tarde – Sala Araba (Araba (La Paz, 5 – 1ª planta / Dendaraba)

19:00 – 21:00

Visita comentada y cierre de la exposición ‘Visiones. Mística y política en el País Vasco’ en la Sala Araba de la Fundación Vital (acceso gratuito).

Congreso “La Guerra Civil en el País Vasco. Historia y Memoria”

25 y 26 de mayo de 2017

Vitoria-Gasteiz

En los últimos años se han realizado valiosas aportaciones en la investigación sobre la Guerra Civil en el País Vasco, pero este crucial acontecimiento sigue reclamando preferente atención historiográfica. Desde que en 1987 se celebrara el primer congreso académico sobre el tema, han sido escasos los encuentros científicos organizados para debatir y presentar los avances en su investigación. El pasado año se cumplieron ocho décadas del estallido de la guerra, y este se conmemora el ochenta aniversario del bombardeo de Gernika; es una buena ocasión para convocar de nuevo a los investigadores. La Universidad del País Vasco y  la Fundación Sancho el Sabio unen sus esfuerzos para celebrar un congreso que permita explorar tanto la dimensión histórica de la guerra como la construcción de diversas memorias en torno a ella.

Organización y dirección

Coro Rubio (UPV/EHU) y Virginia López de Maturana (UPV/EHU)

Vocales comité organizador

José Luis de la Granja (UPV/EHU); Santiago de Pablo (UPV/EHU); Ludger Mees (UPV/EHU); María del Mar Larraza (Universidad de Navarra); Jesús Zubiaga Valdi- vielso (Fundación Sancho el Sabio); Charo Martínez Díaz de Zugazúa (Fundación Sancho el Sabio).

Secretario

Germán Ruiz Llano

Comité científico

Peter Anderson (University of Leeds); Xosé M. Núñez Seixas (Ludwig-Maximilians Universität); Severiano Rojo Hernández (Aix-Marseille Université); Alfonso Botti (Università di Modena-Reggio Emilia); Xabier Irujo (Center for Basque Studies, University of Nevada); Leyre Arrieta (Universidad de Deusto); Francisco Javier Caspis- tegui (Universidad de Navarra); Virginia López de Matu- rana (UPV/EHU). Presidencia: Coro Rubio (UPV/ EHU).

Organizadores

Grupo de investigación GIU 14/30 Departamento de Historia Contemporánea  UPV/EHU

Fundación Sancho el Sabio Fundazioa

Patrocinadores

Fundación Sancho el Sabio Fundazioa y Facultad de Letras, UPV/EHU

 

PROGRAMA

Jueves, 25 de mayo 

SEDE: Fundación Sancho el Sabio Fundazioa (Vitoria-Gasteiz)

09:30  Bienvenida y apertura del congreso: Jesús Zubiaga (Fundación Sancho el Sabio Fundazioa), Iñaki Bazán (Decano de la Facultad de Letras UPV/EHU), Coro Rubio y Virginia López de Maturana.

09:45 Conferencia inaugural: Jesús Alonso Carballés (Université Bordeaux Montaigne): La memoria de la Guerra Civil en el espacio público vasco: una mirada a través de los monumentos.

10:30 DEBATE

 

Mesa 1: Represión franquista y exilio  

Moderador: Santiago de Pablo (UPV/EHU)

10:45 Gutmaro Gómez Bravo: La información retrospectiva: ocupación, clasificación y represión en la Auditoría de Guerra del Ejército del Norte.

11:05 Jon Penche: El exilio vasco en Francia: la labor del Departamento de Asistencia Social

11:25-11:45: PAUSA-CAFÉ

11:45 Aritz Ipiña: Los médicos municipales de Bilbao y Donostia durante la Guerra Civil: servicio en los  frentes de combate, represión franquista y exilio.

12:05 Erik Zubiaga: “Ley de guerra”. La jurisdicción militar franquista tras la toma de Bilbao.

12:25 Lauren Etxepare y Fernando García Nieto: La depuración en la administración franquista durante la posguerra: el caso de Luis Vallet de Montano.

12:50-13:30 DEBATE

 

Mesa 2: Prentsa, memoria eta emakumea 

Moderador: Ludger Mees (UPV/EHU)

10:45 Xabier Altzibar: Euskara eta euskal literatura gerratean. Eguna egunkariko idazleen lekukotasuna.

11:05 Ana Urrutia: Cecilia G. de Guilarte kazetaria, Errepublikako Iparraldeko Frontean izandako emakumezko ahots bakarra.

11:25-11:45: PAUSA-CAFÉ

11:45 Josu Santamarina y Xurxo M. Ayán: Gerra Zibilaren pertsonaiak, lekuak eta objektuak. Gudu-zelai baten mikrohistoriaren bidez: San Pedro mendia.

12:05 Amaia Elizalde e Ismael Manterola: Gerra Zibila Euskal Herrian memoria leku(ar)en inguruko arte publikoa: hausnar- keta kritiko bat.

12:25-12:50  DEBATE

 

SEDE: Facultad de Letras (Gradu Aretoa / Salón de Grados)

Mesa 3: Políticas de memoria 

Moderadora: Coro Rubio (UPV/EHU)

16:00 Fernando Martínez Rueda: La memoria de la Guerra Civil en el nacionalismo vasco de posguerra a través de Telesforo Monzón.

16:20 Pedro Barruso: “Caídos” y “mártires”. Políticas de memoria y conmemoración durante el primer franquismo en Guipúzcoa (1936-1945).

16:40 Antón Pérez: La memoria de la Guerra Civil en Bilbao.

17:00-17:15 PAUSA-CAFÉ

17:20 Aitor Lizarazu: Mola en Bilbao. La estatua de la discordia.

17:40 Josu Hernando e Iñaki Etxaniz: La vivienda y la cohabitación en las capitales vascas tras la Guerra Civil española.

18:00-18:30  DEBATE

 

 Viernes, 26 de mayo

 SEDE: Fundación Sancho el Sabio Fundazioa (Vitoria-Gasteiz)

 Mesa 4: Prensa e intervención extranjera  

Moderadora: Virginia López de Maturana (UPV/ EHU)

10:00 Romina De Carli: La cuestión religiosa vasca en la prensa católica inglesa.

10:20 Iker Saitua: “Forjemos las condiciones de la moral del ataque”: caricaturas antifascistas en los periódicos Eguna y Euskadi Roja durante la Guerra Civil en el País Vasco.

10:40 Aritza Saenz del Castillo: “¡Mujer no quieras pecar más!” La institucionalización de un modelo de mujer a través de la prensa local.

10:40-11:00 PAUSA-CAFÉ

11:00-11:20 Xabier Herrero Acosta y Josu Santamarina: Im Lande der Basken. Vicisitudes de la Legión Cóndor durante la Guerra Civil (1936-1937).

11:20-11:40 Íñigo Gómez: La Marina alemana en el País Vasco (1936-1939).

11:40-12:00 DEBATE

 

12:00 Conferencia de clausuraJosé  Luis de la Granja (UPV/EHU): Los padres fundadores de Euskadi en la Guerra Civil: José Antonio Aguirre e Indalecio  Prieto.

12:45-13:30 Visita guiada a la Fundación Sancho el Sabio y a la exposición La Guerra Civil en los fondos de la Fundación Sancho el Sabio

 

0001 (9)

0002 (3)

0001 (10)

 

 

Exposición “VISIONES. Mística y política en el País Vasco”

Las relaciones entre la mística y la política han vertebrado nuestra sociedad desde tiempos inmemoriales. El testimonio de una aparición milagrosa, cuyo relato termina siempre diluyéndose en las brumas de lo legendario, era rápidamente controlado por otros actores cuyos intereses discurrían por otros derroteros que poco o nada tenían que ver con los fenómenos místicos. En esta exposición analizaremos el impacto que han dejado estas tensiones en el País Vasco, poniendo especial énfasis en los sucesos de Ezkioga. Recién proclamada la Segunda República, una oleada de visiones alteraron por completo el día a día de este pueblo guipuzcoano convirtiéndolo en un auténtico Lourdes vasco. Sin embargo, el difícil contexto político del momento hizo que todo acabase silenciado años después en medio de grandes conflictos. La provincia de Álava no fue ajena a todo ello, ya que en el verano de 1931 se registró una extraña aparición mariana en Bachicabo que mantuvo en vilo a la zona durante  semanas. La propuesta de esta exposición, guiada a través de fotografías antiguas, grabados, periódicos y materiales variados, nos sumergirá en aquellas convulsas décadas y nos permitirá también reflexionar sobre nuestro propio presente.

Organizado por Fundación Sancho el Sabio y CEISS- Centro de Estudios de la Imagen Sans Soleil 

Del 9 de mayo al 3 de junio

Exposición bibliográfica: en Fundación Sancho el Sabio

Lunes a Jueves: de 9:00 -13:30 y 15:00 – 18:00

Viernes: de 8:00 – 15:00

 

Exposición fotográfica: en Sala Araba

De lunes a sábado: de 18:00 a 20:30

Domingos y festivos: de 12:00 a 14:00 y de 18:00 a 20:30

 

 

CONGRESO INTERNACIONAL “LA GUERRA CIVIL EN EL PAÍS VASCO (1936-1939): HISTORIA Y MEMORIA”

Convocatoria para la presentación de comunicaciones al congreso internacional “LA GUERRA CIVIL EN EL PAÍS VASCO (1936-1939): HISTORIA Y MEMORIA”

Organizado por la Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea (Grupo de investigación GIU 14/30) y Fundación Sancho el Sabio Fundazioa.

En Vitoria-Gasteiz, 25 y 26 de Mayo de 2017.

Si bien en los últimos años se han realizado valiosas aportaciones en la investigación sobre la Guerra Civil en el País Vasco (1936-1939), este crucial acontecimiento sigue reclamando preferente atención historiográfica.  Desde que en 1987 se celebrara el primer congreso académico sobre el tema, han sido escasos los encuentros científicos organizados para debatir y presentar  los avances de investigación. El pasado año se cumplieron ocho décadas del estallido de la guerra, y éste se conmemora el 80 aniversario del bombardeo de Gernika; es una buena ocasión para convocar de nuevo a los investigadores.  La Universidad del País Vasco y la Fundación Sancho el Sabio unen sus esfuerzos para celebrar un congreso que permita explorar tanto la dimensión histórica de la guerra como la construcción de las diversas memorias existentes en torno a ella. Historia y memoria constituyen por consiguiente los dos ejes que articularán un encuentro al que se invita a participar a investigadores que trabajen sobre los siguientes aspectos:

  1. LA GUERRA CIVIL. En este primer bloque tendrán cabida propuestas de comunicaciones sobre aspectos militares de la contienda; situación política en ambos bandos; represión; propaganda; dimensiones sociales y económicas; culturas políticas e identidades; la cuestión religiosa; aspectos internacionales; exilio;etc.
  1. MEMORIA DE LA GUERRA CIVIL. En este bloque se considerarán propuestas de comunicaciones relacionadas con la construcción de memorias sobre la guerra y sobre las políticas públicas de memoria. También tendrán cabida en él estudios sobre guerra y cine; guerra y expresión artística;etc.

Para solicitar la presentación de comunicaciones al congreso es necesario el envío del título y un resumen de un máximo de 250 palabras, así como de un breve currículum académico. Las propuestas pueden presentarse en castellano o euskera, que son los idiomas del congreso.

La fecha límite de presentación de solicitudes será el 31 de marzo de 2017. Antes del 15 de abril se comunicará si la comunicación ha sido aceptada o no. Las solicitudes serán dirigidas a la siguiente dirección de correo electrónico: congresoguerracivilpaisvasco@gmail.com

 Entidad organizadora

Grupo de investigación UPV/EHU El nacionalismo vasco en perspectiva comparada, GIU 14/30.

https://www.ehu.eus/es/web/nacionalismo-vasco-perspectiva-comparada/home

Comité organizador

Directoras

Coro Rubio (UPV/EHU) y Virginia López de Maturana (UPV/EHU)

Secretario

Germán Ruiz Llano

Vocales

Santiago de Pablo (UPV/EHU)

José Luis de la Granja (UPV/EHU)

Ludger Mees (UPV/EHU)

María del Mar Larraza (Universidad de Navarra)

Rosario Martínez Díaz de Zugazúa (Fundación Sancho el Sabio)

Jesús Zubiaga Valdivielso (Fundación Sancho el Sabio)

Comité científico

Peter Anderson (University of Leeds)

Xosé M. Núñez Seixas (Ludwig-Maximilians Universität)

Severiano Rojo Hernández (Aix-Marseille Université)

Alfonso Botti (Universidad de Módena-Reggio Emilia)

Xabier Irujo (Centre for Basque Studies, University of Nevada)

Leyre Arrieta (Universidad de Deusto)

Francisco Javier Caspistegui (Universidad de Navarra)

‘Paaarisien!, argazkiak eta bizipenak zuri-beltzean, Vitoria-Gasteiz 1880-2009’

Vitoria-Gasteizen historia biziaren eta bere jendearen 100 urtetik gora Vital Fundazioaren Aretoan ikusgai

Vital Fundazioa Aretoan gaurtik aurrera ‘Paaarisien!, argazkiak eta bizipenak zuri-beltzean, Vitoria-Gasteiz 1880-2009’. Erakusketak, 650 irudiz osatua, hiriko biztanleen bizipenak erakusten ditu, argazkilari gasteiztar ezagunen objektiboaren bitartez. Datorren apirilaren 2ra arte izango da ikusgai.

Vitoria-Gasteizko argazkilariek hamarkada luzetan egin dute notario lana, hiriko kaleetan bizitako une eta bizipenen fede emanez. Erakusketak Fernando Martínez de Viñaspreren ekoizpena eta erakusketa-diseinua ditu eta XXI. mendeko bisitariak hiriaren azken 130 urteetako eguneroko bizitzara hurbildu daitezela du helburu: azokak, jaiak, jolasak, neska- mutilak kaleetan edo kirolak dira adibideetako zenbait.

‘Paaarisien!, argazkiak eta bizipenak zuri-beltzean, Vitoria-Gasteiz 1880-2009’ erakusketak 650 argazki biltzen ditu hainbat formatutan, Vitoria-Gasteizko Udal artxibategitik, Arabako Lurralde Historikoko Artxibategitik eta Sancho el Sabio Fundazioaren fondoetatik datozenak. 1880 eta 2009 bitartean, garai bakoitzeko argazkilari nabarmenenek egindako argazkiak dira. Haien artean, Salvador Azpiazu, Alberto Schommer, Enrique Guinea, Balbino Sobrado, Ceferino Yanguas, Tomás Alfaro, Gerardo López de Guereñu, Santiago Arina, José María Parra, Federico Arozena eta Gregorio Querejazu ditugu.

Erakusketa osatzen duten argazki asko ez dira sekula izan jende aurrean, sailkatu eta digitalizatuak izatearen zain. Izan ere, erakusketa hau antolatu izanak bidea eman du katalogatu eta euskarri digitalera pasa daitezen. Balio erantsia da, gainera, Vital Fundazioa Aretoan birsortu egin direla 1/1 eskalan, dagoeneko desagertu egin diren hiriko hainbat eremu, baina oraindik ere arabar askoren oroimen kolektiboan  bizirik  dirautenak. Teknologia saltokiak, tabernak eta jatetxeak, auto tailerrak, argazki-dendak, zinema bat edo jostailuak. Horiek guztiak hiriko pertsonaiekin batera, bere historiaren zati bat oroitzera eramango dute bisitaria.

Zenbait leku mitikoren birsortzeek dute lekua erakusketan, esaterako, ‘La Playa’ taberna. Florida parkean kokatua; Hispano hotel eta jatetxea, bere gasolindegi bereziarekin; Balbinoren tailerra eta bere ‘montesa’ motozikletak; Extramiana saltokia, ‘azken belaunaldiko’ irrati-aparailuak ikusgai zituena edo lehendabiziko telebistak zuri-beltzean;  edo Almacenes Kolkay eta bere jostailuak. Era berean, erakusketa eremuan Arqué argazki- estudio ezagunaren errepresentazioa ere badago edo garaiko zinema bat, pipa eta kakahuetez alaitutako eta ehunka soldadurekin partekatutako arratsalde haiek gogoratu  ahal izateko.

Hori guztia garaiko guardia urbanoen begirada zorrotzaren pean, beti hiriko bidegurutzeetan zeudenak, euren oinpekoen gainean zirkulazioari begira. Ez dira faltako erakusketan mugarri aeronautikoak nahiz motozikletetarako hirian zegoen grina.

Aldi berean egingo diren jarduerak

Arabako Argazkilaritza Elkartearekin elkarlanean, argazkilaritza campusa antolatu da umeentzat. Campus horretan kamera xumea egiten ikasiko dute, argazkiak egiten irakatsiko zaie eta era dibertigarrian eta didaktikoan ikasiko dute arte horren bilakaera, gaur egungo argazki digitala eta eskuko telefonokoetaraino. Nagusiek argazkilaritzan hasteko tailerra ere izango dute.

Beste aldetik, Vital Fundazioa Aretoak zuri-beltzeko errebelatze-laborategia ere izango du eta bisitariek in situ ikusi ahal izango dute nola errebelatzen diren argazki analogikoak,  egun berriro indarra hartzen ari den joera baita. Argazki ekoizpenak eskatzen zuen protokolo guztia ezagutzea aukera interesgarria izango da, asteburuetan erakusketara hurbildu nahi dutenentzat.

Azkenik, asteburuetan ere, ‘argazkilari minutulari’ batek (XIX. mendearen amaieran herriko eta hiriko plazetan ikus zitezkeen profesional ibiltariak, pertsonen argazkiak prezio popularretan egiten zituztenak), XX. mendearen hasierako kamera bat dutela eta garaian bezala jantzita, argazkiak egingo dizkie bisitari taldeei eta hamabost minututan erakutsiko  du nola egiten zen argazki bat eta bere errebelatze-teknika. Jarduera hori ikasle-taldeei eta erakusketa taldean ikusi nahi duten beste talde eta elkarte batzuei ere eskainiko zaie.

Erakusketa Vital Fundazioa Aretoan izango da ikusgai (Posta 13-15, Vitoria-Gasteiz), datorren apirilaren 2ra arte, astelehenetik larunbatera, 18:00etatik 20:30era, eta igandeetan eta jaiegunetan, 12:00etatik 14:00etara eta 18:00etatik 20:30era. Sarrera dohain da.

 

I. Mundu Gerrak Nafarroan izan zuen eraginari eta prentsan izan zuen islari buruzko ikerketa-lana saritu du Sancho el Sabio Fundazioak

Alejandro Pulido Azpiroz da egilea, Historian graduatua Nafarroako Unibertsitatean

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio  Fundazioak euskal kultura sustatzeko Unibertsitate Mailako Ikerketa Lehiaketaren hemeretzigarren edizioko sariak eman ditu, izan ere, sari horiek Vital Fundazioaren mendeko erakunde horrek bultzatzen ditu. Edizio honetan, saritua Alejandro Pulido Azpiroz da, I. Mundu Gerrak Nafarroan izan zuen eraginari eta prentsan izan zuen islari buruz egin duen lanarengatik.

Sancho el Sabio Fundazioak antolatzen duen Unibertsitate Mailako Ikerketa Lehiaketa etenik gabe egin da 1998tik. Lehiaketa hori Euskal Herriko edozein unibertsitatetan ikasketak egiten ari diren ikasleei zuzenduta dago. Ikasleek lan originalak eta argitaratu gabeak aurkeztu behar dituzte, Euskal Herriari buruzkoak, bere edozein eremu edo alderdiri buruz, (kultura, zientzia, historia, geografia, hizkuntza, literatura, artea, e.a.). Gaztelaniaz, euskaraz edo frantsesez idatziak izan daitezke, eta lana egiteko Fundazioko bertako bibliografia edo dokumentu fondoak kontsultatu behar dituzte. Hortaz, gazteen artean  euskal gaiei buruzko ikerketa eta Fundazioaren fondoen erabilera sustatzea du helburu ekimenak.

Alejandro Pulidoren ikerketa-lanak ‘I. Mundu Gerra, Nafarroan izan zuen eragina eta  nola islatu zen prentsan: Diario de Navarra (1914-1918)’ du izenburu. Bertan parte hartu zuten herrialdeetarako I. Mundu Gerra mugarria izan zela aztertzen du lan horretan eta, gainera, sakonki eragin ziela neutralak izan ziren herrialde askori. Bere iritziz, “hurbilen tokatzen zaigunetik, Euskadiko probintzietako eta Nafarroako eguneroko bizitza asaldatu zuen gerrak, eta horri dagokionez, ez zen industrializatutako Bilbo Handira edo Gipuzkoako hiriburu kosmopolita eta turistikora mugatu, izan ere, a priori Europako inguru nahasitik urrunago zeuden herri nekazariagoetako bizitza ere baldintzatu zuen”.

Horixe gertatu zen Nafarroan, “gerraren ondorioz, oinarrizko produktuen prezioa, erremediorik gabe, gora egiten ari zela ikusi zuten, gizarte arazoak larritzen ziren heinean”. Testuinguru politikoak ere gerra-gatazkaren astindua jasan zuela  gogorarazten  du ikerketak, “iritzi publikoa (eta politikoa), gerra-piztearen aurrean neutral mantentzeko nahian bat bazetozen ere, Alemaniakoen eta Aliatuen aldekoen artean banatu baitzen”.   Pulidoren hitzetan, “mundu gerrak aldarrikapen nazionalistak ere bizitu zituen kontinente osoan, Euskal Herrian ere bai, eta euskal abertzaletasunaren eta nabarrismo politikoa izenaz ezagutzen denaren arteko etorkizuneko tira-biren aurrekaria izan zen”. Hori guztiori, Nafarroako prentsan islatu zen Nafarroako prentsa-orrietan, “ bereziki, Diario de Navarra, tirada handiena zuen egunkariaren orrietan, eta Raimundo García, ezizenez Garcilaso, eragin handiko bere zuzendariarengan, probintziako bizitza XX. mendearen zati oso  handian markatu baitzuten”.

Historian graduatu berria Nafarroako Unibertsitatean (2014) eta UPV-EHUko Historia Garaikideko masterrean, Nafarroako historiarekin zerikusia duten hainbat arlotan egin du  lan Alejandro Pulidok, hala artxibategietan (praktikak Nafarroako Elizbarrutiko Artxibategian) nola indusketa arkeologikoetan (Zamartze, Uharte Arakil, Nafarroa).

Era berean, Europako mugimendu nazionalisten gaineko ikerketak ere egin ditu,  hain zuzen, erregionalismo bretoiari buruz, eta artikulua ere argitaratu zuen Tiempo y Sociedad aldizkarian, 2015ean. Beste alde batetik, Historia Gradua egin zuen bitartean, Euskal Hizkuntza eta Kultura Katedrak antolatutako hainbat ikastarotan eta jardueratan hartu zuen parte, baita Nafarroako Ondare eta Arte Katedrak antolatutako beste batzuetan ere.

Lehiaketa honen irabazle den aldetik, 600 euroko saria dirutan jasoko du Alejandro Pulidok, bere lana Sancho el Sabio Aldizkarian argitaratuko da eta aipatutako aldizkariaren bilduma osoa jasoko du, hau da, orain arte argitaratutako ale guztiena.

 

Europa sutan. Alemania naziaren oihartzuna (1939-1945)

Erakusketa

40ko hamarkadako hasierako Gasteiz zen hiri txiki, lasai eta tradizionalean, hiriko biztanle askok bertako prentsaren bitartez jarraitu zuten bigarren gerra handi horren bilakaera. Prentsa horren bidez, Alemaniarren konkistak eta gerra-lorpenak sutsu hedatu ziren gerraren lehenengo fasean, eta zabaltasunez goraipatzen ziren Hitler eta Mussolini, esaterako. 1943tik aurrera, eta hasierako galera nazien ostean (Stalingrado), prentsak leundu egin zuen Alemaniaren aldeko bere grina, eta neutraltasuna aldarrikatu zuen indartsu, irabazle aterako zirela ematen zuen potentziei begiratzen hasi zen bitartean.

Erakusketa honetan propaganda hori Gasteizera nola iristen zen erakutsiko dugu, komunikabideen bitartez ez ezik, Dibisio Urdinari egin zitzaizkion hainbat omenaldi publikoren bidez ere. Dibisio Urdina, soldadu espainiarrez osatutako talde espedizionarioa, 1941 eta 1943 artean, Wehrmacht-en (Armada alemaniarra) laguntzaile aritu zen, Errusiako frontean, SESBren inbasioaren ondorioz.

Erakusketa urtarrilaren 7ra arte izango da ikusgai

astelehenetik larunbatera, 18:00etatik 20:30era

igande eta jaiegunetan, 12:00etatik 14:00etara eta 18:00etatik 20:30era

Araba Aretoan (Bakea 5, Dendarabako 1. Solairua, Vitoria-Gasteiz)