Podcast capítulo 15: “Los naipes de Fournier”

/in /by

En el episodio 15 de “El podcast de Sancho el Sabio” seguimos recordando el centenario de la imprenta en Álava centrándonos en una industria que ha dado un fuerte carácter a la provincia: la elaboración de naipes. Isabel Mellén nos relatará cómo la familia Fournier se inició en el negocio de la litografía y por qué Heraclio decidió abrir su primer taller de impresión en Vitoria. El historiador Aritza Sáenz del Castillo nos presentará a las naiperas, las mujeres que trabajaron desde los inicios en la Fábrica Fournier. Edurne Martín Ibarraran, historiadora del arte y técnica del Museo Fournier de Naipes nos hablará de la colección de barajas que se guardan en su sede del Palacio Bendaña. Y Jesús Zubiaga, director de la Fundación Sancho el Sabio, nos dará unas pinceladas sobre el tipo de documentos impresos por Fournier que se guardan en el archivo.

Todos los capítulos del podcast de Sancho el Sabio están disponibles en las principales plataformas para podcast y en la página web de la Fundación Sancho el Sabio Fundazioa.

 

Exposición fotográfica “El románico revelado” de Federico Baraibar y Lorenzo Elorza

/in , /by

La Fundación Sancho el Sabio acoge la exposición “El románico revelado. La colección fotográfica de Federico Baraibar y Lorenzo Elorza”, una muestra que dará a conocer un hermoso y desconocido álbum de imágenes del románico alavés. Se podrá visitar desde el 30 de mayo hasta el 1 de septiembre.

 

Puesta en marcha por la Sociedad Landazuri, la Fundación Vital, la Fundación Sancho el Sabio y el colectivo Álava Medieval, “El románico revelado” permitirá al público descubrir un trabajo depositado con orgullo por el propio Federico Baraibar en 1912 en la madrileña Academia de Bellas Artes de San Fernando. A través de este trabajo pionero de registro fotográfico del patrimonio se podrá conocer el espíritu que guiaba a sus artífices, ahondando además en el excursionismo científico de principios del siglo XX y en el asombroso redescubrimiento del legado románico de nuestro territorio histórico.

Este proyecto, que se podrá visitar en la sede de la Fundación Sancho el Sabio entre el 30 de mayo y el 1 de septiembre, cuenta además con diversos colaboradores, especialistas en distintos campos, que han permitido analizar y contextualizar estas fotografías desde diferentes puntos de vista. Javier Soto Madrazo y Raquel Esteban se han encargado de contextualizar la parte técnica del medio fotográfico en el que dejaron su testimonio estos pioneros de la fotografía en Álava. El historiador Carlos Ortiz de Urbina ha sido el responsable de sacar a la luz los aspectos más desconocidos de la biografía de Federico Baraibar y Lorenzo Elorza, autores de esta colección de imágenes y protagonistas del redescubrimiento del románico alavés.

Además, Gorka López de Munain, Ander Gondra e Isabel Mellén, del equipo de Álava Medieval, se han encargado del contenido de estas imágenes y su valor para conocer la evolución de los templos alaveses durante el siglo XX, muchos de ellos tristemente desaparecidos en la actualidad.

La Fundación Vital está involucrada en esta muestra de diversas formas. Por un lado, el proyecto ha recibido ayudas económicas en dos convocatorias de la Fundación Vital, y por otro la Fundación Sancho el Sabio acoge la exposición y aporta fondos bibliográficos tanto sobre Federico Baraibar como sobre el románico alavés.

Junto a la muestra, en la Fundación Sancho el Sabio habrá diferentes actividades y publicaciones que ayudarán a los visitantes a sumergirse en el mundo de los primeros descubridores del románico alavés. Concretamente, habrá tres conferencias en “Vital Fundazioa Kulturunea” (La Paz 5, 1ª planta de Dendaraba) protagonizadas por los expertos que han colaborado en su organización. El miércoles 26 de junio será el turno de  Javier Soto Madrazo y Raquel Esteban Vega; el martes 3 de julio Isabel Mellén, Ander Gondra y Gorka López de Munain; y el martes 10 de julio Carlos Ortiz de Urbina. Igualmente, se va a editar una publicación con la colección fotográfica completa y unos textos que la contextualizan y la analizan de forma pormenorizada.

“El románico revelado. La colección fotográfica de Federico Baraibar y Lorenzo Elorza” se podrá visitar en la sede de la Fundación Sancho el Sabio (Portal de Betoño 23, Vitoria-Gasteiz) de lunes a jueves de 9 a 13:30 y de 15 a 18 horas y los viernes de 8 a 15 horas.

Erakusketa ‘Hiri galdua. San Frantzisko komentua’

/in , /by

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio Fundazioan, gaurtik aurrera  ‘Hiri galdua. San Frantzisko komentua’ erakusketa ikusgai. Hiriak eraikin asko galdu ditu hurbileko garaian, eta San Frantzisko komentua enblematikoenetako bat izan da, maila artistikoan zein historikoan. Antolatu den erakusketak eraikin enblematiko horren historia, bilakaera eta gainbehera erakutsiko dizkigu. Otsailaren 8ra arte izango da jendaurrean.

Erdi Aroko Araba ekimenaren lan-taldea da erakusketaren komisarioa eta San Frantzisko komentura hurbiltzen den bibliografia eta argazki erakusketa bat da. XIII. mendearen hasieran eraiki zen komentua, militarren kuartel bilakatu zen XIX. mendean eta eraitsi egin zen 1930. urtean. Bere hormen artean gordetzen zen mendeetan zehar metatzen joan zen zama historiko osoa, eraitsi zen arte, dinamitak ezarri zuen amaiera eta eraikina ez ezik bere barnean gertatutako guztia ere betiko ahanzturan erortzear egon da.

Ikerketaren ardura izan duen taldeak, Gorka López de Munain, Isabel Mellén, Iñigo Ezquerra eta Ander Gondra ditu kideak, eta estatuko dozena bat artxibategitako dokumentuak eta materialak baliatu ditu erakusketa prestatzeko. Hartara, Gasteizko komentu horri buruz orain arte egin den historia osatuena eta konplexuena eraiki dute.

San Frantzisko eta Posta kaleen artean kokatua, erdigunean zegoenez, nolabaiteko eragina izan zuen hiriaren bilakabidean. Horrela, komenturen erabilera erlijiosoan eta politikoan sakontzen du erakusketak; mugari artistikoan eta bertan lurperatuta dauden pertsonen izen handietan; bertan bizi ziren pertsona batzuen ospean edo, XIX. mendean, jarraikako gerretan bizitako zailtasunetan eta zoritxarretan.

Gainera, eraikina behin betiko eraitsi baino lehen, aurreko urteetan, hirian bizi izan zen eztabaida latza aurkeztu eta bere testuinguruan kokatzen du erakusketak, eta eraisketa aurreko eta osteko argazki aukeraketa zabala dago, eta hiriko prentsak jaulkitako iritzi egiaztatuen erakusketa zabala. Hirigintza interesak, ondare-sentiberatasuna edo hiriaren hazkundea dira eztabaida horren ezinbesteko osagaietako batzuk.

‘Hiri galdua. San Frantzisko komentua’ erakusketa, jarduera eta proposamen sorta baten hasiera ere bada, eta datozen hilabetetan, komentu desagertu hori izango du protagonista. Liburu-katalogo bat argitaratuko da, eta zehatzago eta sakonago garatuko dira erakusketan aipatutako zenbait alderdi. Era berean, hitzaldi ziklo bat egingo da, bere historiako ezinbesteko elementu eta epealdiei buruz, eta hainbat bisitaldi gidatu abiaraziko dira, erakusketa horretara nahiz Gasteizko erdigunera, eta oraindik ere bertan dauden komentuko hainbat aztarna ikusiko dira.

‘Hiri galdua. San Frantzisko komentua’, otsailaren 8ra arte izango da ikusgai, astelehenetik ostegunera 9:00etatik 13:30era eta 15:00etatik 18:00etara eta ostiraletan 8:00etatik 15:00etara, Sancho el Sabio Fundazioaren egoitzan (Betoñuko Atea, 23). Jaiegunei eta ordutegi bereziei buruzko informazio gehiago eta taldeetarako bisitaldi gidatuak eskatzeko, 945 25 39 32 telefonora deitu behar da.

Sancho el Sabio Fundazioak Unibertsitate Lehiaketa 2018 sarien epaitza eman du

/in , /by

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio Fundazioak euskal kulturari buruzko ikerketa sustatzeko Unibertsitate Lehiaketa 2018 sarien epaitza eman du. Edizio honetako sarituak Ana Casas eta Yolanda López de Heredia dira, Fernando Arambururen ‘Patria’  lanean gertaera historikoaren fikzio-trataerari buruzko lanagatik lehena; eta Carlos Sáenz de Tejadak Heraclio Fournieren fabrikarako egin zuen pintura muralaren gaineko ikerketa lanagatik bigarrena.

Deialdi honek Sancho el Sabio Ikerketarako Unibertsitate Lehiaketan du jatorria, 1998tik etengabe egin den ekimenean, hain zuzen ere. Master eta Doktorego programetan izena emanda duten unibertsitate ikasle guztiek izan dute parte hartzeko aukera. Ikerketa lanek originalak izan behar zuten eta argitaratu gabeak, baita euskal gaiei buruzkoak, edozein arlotan edo alderditan (kultura, zientziak, historia, geografia, hizkuntza, literatura, artea, eta abar). Euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez edo ingelesez egin zitezkeen.

Unibertsitarioen artean ikerketa sustatzeaz gain, lehiaketa horrek Sancho el Sabio Fundazioaren dokumentu-fondoen, fondo bibliografikoen, hemerografikoen edo beste edozein motatako fondoen erabilera sustatzea du helburu. Horregatik, parte hartzeko ezinbesteko eskakizuna da fondo horiek erabili izana, partzialki besterik ez bada ere. Era berean, proposatutako lanek egilea ikasle dabilen zentroko ikasle baten bermea behar zuten.

Saritu den ikerketetako bat Ana Casasena da eta ‘Tratamiento ficcional de un suceso histórico: el caso de Patria, de Fernando Aramburu’ du izenburu. Lan horretan, nobela horrek zenbait gertaera historiko, ETAren terrorismoaren “berun urteak” deritzenak, hartu eta, literatura-produktu autonomoa lortzeko, nola ezarri dien zenbait fikzio-trataera aztertu du. Casasek nobelaren asmo totalizatzailea azpimarratu du, biktimen, terroristen nahiz biolentziaren lekukoen bizi-esperientziak kontatu baititu, eta gainera epealdi historiko zabalaz ari da. Era berean,  nobelaren hunkiberatasuna eta sentimenduzko zama sustatzen duen kode sinboliko baten konfigurazioa nabarmendu du, eta bere iritziz, estilo eta teknika literarioak ulergarritasunaren mende daude, historiaren trataerari dagokionez. Bere hitzetan, “hori guztia amaiera hunkigarriaren zerbitzura dago, non nobelari titulua ematen dion Patria letra larriz, terrorismoak eragindako apurketa gainditzera bideratzen den, protagonista bien arteko besarkada sinbolikoaren bitartez”.

Filologia Hispanikoan eta Kazetaritzan graduatua Nafarroako Unibertsitatean, Ana Casas Teoria Literario arloko doktorego bat egiten ari da gaur egun. Bere interes-gune nagusia XXI. mendean idatzi den Gerra Zibilari buruzko narratibaren azterketa teorikoa da, zehatz-mehatz fikzioa eta egia historikoaren arteko interrelazioa.

Yolanda López de Heredia, bere aldetik, ‘La pintura mural de Carlos Sáenz de Tejada para la fábrica de Heraclio Fournier’ bere artikulua dela-eta izan da saritua. Artikulu horretan moda diseinatzaile eta imajineria frankistaren irudigile izateagatik ezaguna den artista baten lana aztertu du, nahiz eta artista hori, agian, ez den hain ezaguna mural-pintore bere lanagatik. Artikulugilearen iritziz, 1952an pintatu eta 1994an Ciudad de Vitoria hotelera lekuz aldatu zen murru horretan, “politikatik urrun zegoen unibertso bat islatu zuen egileak, non karten fabrikazioa erakutsi zuen, zertzelada legendarioz, abentura-oihartzuna zuen bere ekialdeko jatorriaren interpretazioarekin batera, eta eguneroko gabezietatik ihes egiteko espazioa sortu zuen”.

Yolanda López de Heredia Artearen Historian graduatua da Euskal Herriko Unibertsitatean. Vitoria-Gasteizko Irudi eta Teknologia Berrien Zentroan egin du formakuntza, eta Argiarte hezkuntza-proiektuan hartzen du parte. Une honetan, Artea eta Gerraosteari buruzko doktoregoa prestatzen ari da UPV-EHUko Historia Garaikideko sailean.

Lehiaketa honetako irabazleak direnez, Ana Casasek eta Yolanda López de Herediak 500na euroko saria jasoko dute dirutan, eta euren lanak Sancho el Sabio aldizkarian argitaratuko dira.

Sancho el Sabio Fundazioak, euskal kulturari dagokionez dokumentazio zentro garrantzitsuenetako bat den horrek, Euskal Herriaren oroitzapen bibliografikoa eta dokumentala gordetzen ditu, bere historia eta aniztasun ideologikoaren bitartez. Bere liburutegiak fondo dokumental baliotsua du 1964tik aurrera eta monografiak, aldizkako argitalpenak, argazkiak, eskuizkribuak, mapak edo familia-dokumentazioa aurki daitezke bertan, ondare aberastasun garrantzitsua, zeinak ezinbesteko erreferente bilakatu duen Fundazioa euskal kulturari buruzko ikerketarako (www.memoriadigitalvasca.es).

Erakusketa ‘Euskal gizartea terrorismoaren aurrean. (Sancho el Sabio Fundazioaren bitartez)’

/in , /by

Sancho el Sabio Fundazioak eta Fernando Buesa Blanco Fundazioak erakusketa antolatu dute eta dokumentuen, kartelen, eranskailuen, esku-paperen, zirriborroen eta objektuen bidez, urteen joan-etorrian euskal gizarteak terrorismoari dagokionez izan zuen jarrera erakusten da. ‘Euskal gizartea terrorismoaren aurrean. (Sancho el Sabio Fundazioaren bitartez)’ du izenburu eta Araba aretoan izango da ikusgai urtarrilaren 11ra arte.

Erakusketarako erabilitako material ia gehienak datoz Sancho el Sabio Fundazioaren fondoetatik, eta erakusketa, alde batetik, euskal kulturari dagokionez dokumentazio-zentro garrantzitsuenatzat jotzen denaren dokumentu-artxibategia balioestea du helburu, izan ere, euskal herriaren memoria bibliografikoa eta dokumentala gordetzen du, bere historian eta aniztasun ideologikoan zehar. Beste alde batetik, azalpen-kontaketa eratzea du helburu, erakusketako materialen bitartez. Aldi berean, Fundazioaren egoitzako hallean, Betoñun, Euskal Herriko biolentzia politikoaren gaineko gizartearen jarrerari buruzko bibliografia esanguratsuenaren erakustaldi bat egongo da.

‘Euskal gizartea terrorismoaren aurrean. (Sancho el Sabio Fundazioaren bitartez)’ lau guneren inguruan eratu da. Lehendabizikoan historia honetako mugarri eta data garrantzitsuenak identifikatzen dira, terroristen ekintzengatik zehaztuak nahiz terrorismoaren aurrean euskal gizartearen (eta Espainiako gizartearen) jarrera dinamikoa eta aldakorra azaltzen dutenak. Jarraian, ibilbide azkarra ezarri da jarrera aldaketa horren adierazpen eta agerpenetatik, herritarren mugimendu bakezaleen hazia eta biktimena beraiena ere, Hipercor eta Zaragozako kuarteleko atentatu gogorrak, Ortega Lararen bahiketa edo Miguel Ángel Blancoren erailketa, besteak beste.

Erakusketaren hirugarren atala eragile eta tresnei buruzkoa da. Lehenengoen artean terrorismoaren aurkako protesta sareak daude eta horiek sustatu zituzten erakundeak, baina biolentzia legitimatzen zutenen ekintzak ere gogoratzen ditu. Azken atalak zenbait ikur nabarmentzen ditu -begizta urdina-, lekuak, espirituak eta mobilizazioak -Ermua- edo gizartearen eta politikaren kontraesaneko mugimenduak, arazoaren aurreko sentsibilitate desberdinak adierazteko erabili zirenak, ez denak unibokoak ezta helburu bera lortzeko edo helburu beraren alde lanean.

Erakusketaren amaierako emaitza, euskal gizarteak terrorismoari dagokionez izan zituen jarrera anitzen argazki bat da, baita joera nagusi horien bilakaerarena ere, dokumentu-objektuen bidez egina.

Erakusketa Araba aretoan izango da ikusgai (Bakea 5, Dendarabako 1. solairua), urtarrilaren 11ra arte, eta komisario bi izan ditu, Antonio Rivera, EHUko Historia Garaikideko katedraduna eta Fernando Buesa Blanco Fundazioaren Patronatuko kidea, eta Irene Moreno, EHUko Historia Garaikideko doktorea eta Valentín de Foronda Gizarte Historia Institutuko kidea. Gainera Vital Fundazioaren laguntza eta lankidetza ere badu, baita Terrorismoaren Biktimen Fundazioarena, Terrorismoaren Biktimen Zentro Memoriala Fundazioarena eta Valentín de Foronda Gizarte Historia Institutuarena (UPV-EHU).

Astelehenetik larunbatera, 18:00etatik 20:30era, eta igande eta jaiegunetan 12:00etatik 14:00etara eta 18:00etatik 20:30era. Sarrera dohainik da.

Bisitaldi gidatu bi egingo zaizkio erakusketari, abenduaren 21ean eta urtarrilaren 8an, 18:30ean. Informazio gehiago nahi izanez gero, deitu Sancho el Sabio Fundazioaren 945253932 telefonora.

Sancho el Sabio Fundazioak Montoya Ortiz de Zárate familiaren artxibategia jaso du

/in , /by

Sancho el Sabio Fundazioak Montoya Ortiz de Zárate familiaren artxibategia ere badu bere fondoen artean, Armiñonetik etorrita. Dokumentu horien berezitasuna duten itxuran datza, eta fatxadako horman sartuta aurkitu zirela, familia armarriaren atzean.

Sancho el Sabio Fundazioak familia-artxibategien proiektua du, 1993an hasia, eta ikertzaileentzako eskuratzen oso zailak diren dokumentu-fondo pribatuak Fundazioaren webgunean online kontsultatu ahal izatea ahalbidetu du. Proiektu horri esker, eta dohaintza berri hori kontuan izanda, hamabi dira familia-artxibategiak dituztenekin sinatutako hitzarmenak.

Kasu honetan, gordailua Montoya Ortiz de Zárate familiari esker izan da posible. Artxibategi txiki bat da, hamabi dokumentuz osatua, euren berezitasuna, hala ere, duten itxuran datza, dokumentu edukian eta nola aurkitu ziren. Berez, josita dauden dokumentu multzo bat da, eta Andrés Tomás de Montoya y Cárcamok bere etxean armarria antolatu dezan beharrezko informazioa dute. Euskarria papera eta pergaminoa dira, belus gorrian josiak eta neurrira egindako latoizko kutxa batean babestuta. Montoya Ortiz de Zárate familiak Armiñóngo euren  etxearen aurreko horman txertatuta aurkitu zuen latoizko kutxa, Montoya Cárcamo abizeneko familia-armarriaren atzean, Kale Nagusia zabaltzeko, ibilgailu handiak arazo barik pasa zitezen, etxearen zati bat bota eta armarria lakuz aldatu behar izan zenean.

Jabeentzat dokumentu oso garrantzitsua eta baliotsua zela adierazten du aurkikuntzak, horregatik gorde zutela leku hartan, seguraski familia-etxea eraiki zutenean edo eraberritu zutenean eta armarrien ziurtagiria lortu. Artxiboei dagokienez, ezohiko dokumentua da. Beste familia-artxibo batzuetan, mota horretako dokumentuak bananduta agertzen dira. Kasu honetan, Montoya Cárcamotarren armarriaren beharrezko ziurtagiri guztiak elkarrekin josita agertu dira, dokumentu-tipo perfektua osatzen dute, hidalgia ziurtagiriaren eredu. Ezinbesteko prozesu eta dokumentua dira XVI. mendetik XVIII. mendera arteko familia-bizitzan, dokumentu hori lortuta eskuratzen ziren pribilegioengatik, batik bat. Familia-etxean armarria jartzeko ez ezik, lanbide publikoak, militarrak edo elizakoak hartzeko aukera ere bazekarren, baita zergak ordaintzeko salbuespena ere, hau da, odol garbitasun eta hidalgia nobletasun-agiria zutenen eskura besterik ez zegoen pribilegioa.

Dokumentua bera ziurtagiria da, Ramón Zazo Ortega Carlos III.enaren Arma Errege kronistak luzatua, Madrilen, 1771eko abuztuaren 27an, Armiñongoa zen Andrés Tomás de Montoya y Cárcamok eskatuta (21-12-1724), Montoya eta Cárcamo bere abizen bien armarrietarako.

Montoya Ortiz de Zárate familiarekin sinatu den hitzarmenaren arabera dokumentua mugarik gabeko denboran gordailutuko da Sancho el Sabio Fundazioan, eta bete beharreko baldintza da dokumentazio hori beti Araban egon dadila. Era berean, familiako kide bakoitzak artxibo osoaren kopia digitalizatu bat jaso du. Beste alde batetik, artxibo horri esker,  eta Herreña, Armiñón, Estabelu eta Paiuetako elizetako parrokia-erregistroak ikertu ondoren, Montoya familiakoen zuhaitz genealogikoa egin da, XVI. mendetik, gaur egun arte.

‘Álava insólita: símbolos, mitos y lugares de memoria’

/in , /by

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio Fundazioak ‘Álava insólita: símbolos, mitos y lugares de memoria’ lana aurkeztuko du bihar, Santiago de Pablo eta Virginia López de Maturana historialarien lana. Mendeen joan-etorrian lurraldearen identitatea osatu duten elementu guztiak ditu aztergai liburuak. Arratsaldeko 7etan izango da aurkepena, Luis de Ajuria aretoan (k/ Alaba Jenerala 7, Vitoria-Gasteiz).

‘Álava insólita: símbolos, mitos y lugares de memoria’, Sancho el Sabio Fundazioak eta Euskal Herriko Unibertsitateak sinatutako ikerketa-hitzarmenaren emaitza da. Fundazioak berak eta Beta III Milenio argitaletxeak editatua, mendeetan zehar Arabako lurralde historikoko identitatea osatu duten sinboloak, mitoak eta memoria-lekuak ditu aztergai, oraindik ere memoria kolektiboan baitaude, eta izaera eta sentimendu arabarrean islatzen dira.

Santiago de Pablo eta Virginia López de Maturana historialarien lana da eta hainbat arlo aztertzen dira, hala nola sinboloak, jaiak eta herri tradizioak, gertaera historikoak edo legendakoak, karga sinboliko handia duten geografia arabarreko tokiak, Erdi Arotik gaur egunera arte Arabako historiaren protagonista izan diren gizon eta emakumeak, 1936ko gerra dela eta identitate-marka bilakatu diren gertaerak edo hiriburuaren eta probintziaren modernizazioa XX. mendean zehar.

Besteak beste, hainbat elementuren historia eta esanahia aurki daitezke, esaterako, Arabako bandera era armarria; San Prudentzio, Andre Maria Zuria eta Estibalizko Ama; Zeledon eta brusak eta neskak; Arabako Errioxako patata eta ardoa; Alaves eta Baskonia, Green Capital, Heraclio Fournierren kartak, Jazzaldia edo Araba Euskaraz, baina baita Vitoria-Gasteizko gudua edo 1976ko martxoaren 3a ere. Leku ugari aztertu dira, esate baterako, Gorbeia mendia, Trebiñuko enklabea edo Arriagako San Joaneko baseliza; edo zenbait pertsonaia, Sancho el Sabio, Manuel Iradier, Sacamantecas, Ignacio Aldecoa, Ramiro eta María de Maeztu eta abar luzea.

Kalitatezko dibulgazio liburua da, ilustrazio ugari ditu eta irakurtzeko erraza egiten da, nahiz eta irakurleak prestakuntza historiko sakoa ez izan. Era berean, ikerketa-lana da, idazteko argitaratu gabeko iturri asko erabili baitira, inprimatutakoak zein ikus-entzunezkoak.

De Pablo eta López de Maturana

Egileak lurralde historikoko historia garaikide arloko adituak dira eta zenbait liburu argitaratu dituzte elkarrekin, hala nola ‘Diccionario ilustrado de símbolos del nacionalismo vasco’ (2012), ‘La Diócesis de Vitoria: 150 años de Historia, 1862-2012’ (2013) eta ‘100 símbolos vascos: Identidad, cultura, nacionalismo’ (2016).

Santiago de Pablo Historia Garaikideko katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean. Bere liburu berrienen artean honako hauek azpimarra daitezke, ‘La patria soñada. Historia del nacionalismo vasco desde su origen hasta la actualidad’ (2015), ‘Creadores de sombras: ETA y el nacionalismo vasco a través del cine’ (2017) eta ‘Historias en albiazul’ (2018). Gaur egun Sancho el Sabio aldizkariaren zuzendaria da eta 2009-2010 ikasturtean ikerlari gonbidatu aritu zen Nevadako Unibertsitateko Center for Basque Studies sailean, Reno (Estatu Batuak). Era berean, ikastaroak eta hitzaldiak eman ditu bost kontinenteetako unibertsitateetan.

Bere aldetik, Virginia López de Maturana Historian doktorea da Euskal Herriko Unibertsitatean. Besteak beste, honako liburu hauek idatzi ditu, ‘La reinvención de una ciudad: poder y política simbólica en Vitoria durante el franquismo, 1936-1975’ (2014) eta ‘40 textos fundamentales en la historia contemporánea del País Vasco’ (2017), euskaraz ere argitaratua.

‘Álava insólita: símbolos, mitos y lugares de memoria’ liburuaren aurkezpena bihar izango da, osteguna, arratsaldeko 7etan, Luis de Ajuria aretoan (Alaba Jenerala 7). Sarrera dohainik izango da eta aretoko jesarlekuak bete arte izango da sartzeko aukera. Egileez gain, Jesús Zubiaga Sancho el Sabio Fundazioaren zuzendaria, Carmen Gómez zuzendari ohia eta Paco Góngora kazetaria eta ‘Historias perdidas de Álava’ sortaren egilea ere bertan izango dira.

 

 

 

 

 

 

 

“ Manuel Larramendiren lorratza”

/in , /by

Sancho el Sabio aldizkariaren ale berezi bat

Los trabajos agrupados en el volumen monográfico Manuel Larramendiren lorratza / La estela de Manuel de Larramendi son fruto, en primer lugar, de una jornada con título similar que se celebró en el campus de Bilbao de la Universidad de Deusto el 6 de julio de 2017, organizada por el Instituto de Estudios Vascos / Euskal Gaien Institutua de la misma universidad y patrocinada por Bizkaiko Foru Aldundia / Diputación Foral de Bizkaia. Esta jornada contó con la participación de un grupo de profesores-investigadores de las Facultades de Ciencias Sociales y Humanas y de Derecho de la Universidad de Deusto, y con la de Bakarne Altonaga, investigadora de la Universidad del País Vasco, quien aceptó gentilmente la invitación para compartir con nosotros su innovadora línea de investigación sobre el asunto. Y en segundo lugar también son fruto de los requisitos de excelencia académica y editorial de la revista Sancho el Sabio, que ha tenido a bien acoger en sus páginas la mayor parte de esos textos tras haberlos sometido a sus rigurosos criterios de evaluación y edición.

Los estudios reunidos en este volumen pueden leerse de maneras diversas. Quien siga el modo en que vienen ordenados encontrará dos grandes bloques que obedecen simultáneamente a dos criterios, uno lingüístico y otro más o menos temático. En el segundo bloque figuran los estudios redactados en castellano que, a su vez, están dedicados a la historia política, ya sea en el modo en que trasluce en la obra del propio Larramendi, ya sea en referencia a la evolución de la foralidad vasca, que siempre ha encontrado en Larramendi a un referente ineludible (sarrera jarraitzen irakurtzea).

Monográfico: “ La estela de Manuel de Larramendi”

La Fundación Sancho el Sabio convoca el Certamen Universitario 2018

/in , /by
  • Dirigido a estudiantes universitarios de Máster y Doctorado, deberá versar sobre temática vasca en cualquiera de sus aspectos: cultura, ciencia, historia, geografía, literatura, etc.
  • Para su elaboración es necesario consultar los fondos de la Fundación.

La Fundación Sancho el Sabio Vital Fundazioa de la Fundación Vital ha convocado el Certamen Universitario 2018, una cita dirigida a estudiantes universitarios de Máster y Doctorado que busca fomentar la investigación sobre temas vascos y la utilización de los fondos de la propia Fundación. Los proyectos deberán entregarse en esta misma sede, en mano, por correo o por cualquier otro medio, antes de las 13:30 horas del martes 31 de octubre de 2018 y los participantes optarán a un premio de 1.000 euros.
Esta convocatoria, tiene su origen en el Certamen Universitario de Investigación Sancho el Sabio, celebrado de forma ininterrumpida desde 1998. Podrán participar todos los estudiantes universitarios que estén matriculados en programas de Máster y Doctorado. Deberán presentar trabajos de investigación originales e inéditos que versen sobre temática vasca en cualquiera de sus ámbitos o aspectos (cultura, ciencias, historia, geografía, lengua, literatura, arte, etc.) y podrán estar redactados en castellano, euskera o francés.
Además de impulsar la investigación entre los universitarios, este certamen pretende fomentar la utilización de los fondos documentales, bibliográficos, hemerográficos o de cualquier tipo de la Fundación Sancho el Sabio Vital Fundazioa, de ahí que para participar sea requisito imprescindible haberlos consultado, al menos parcialmente. Asimismo, deberán estar avalados por un profesor del centro donde curse estudios el autor. Las bases del concurso están a disposición de cualquier persona interesada en la Fundación Sancho el Sabio (Portal de Betoño, 23) o en última convocatoria.
El fallo del jurado será dado a conocer en noviembre y se entregará un premio de 1.000 euros. Asimismo, será publicado en la revista de la Fundación.
La Fundación Sancho el Sabio, uno de los Centros de Documentación más importantes en cuanto a la cultura vasca se refiere, conserva la memoria bibliográfica y documental del pueblo vasco a través de su historia y la pluralidad ideológica. Su biblioteca contiene, desde 1964, un valioso fondo documental en el que se pueden encontrar monografías, publicaciones periódicas, fotografías, manuscritos, mapas o documentación familiar, una importante riqueza patrimonial que le ha convertido en un referente obligado para la investigación sobre la cultura vasca.

Landazuri Elkartearen “2017ko saria” jaso du Sancho el Sabio Fundazioak

/in , /by

Vital Fundazioaren Sancho el Sabio Fundazioak Landazuri Fundazioaren “2017ko saria” jaso du, talde modalitatean. Arabako kultura arloan nabarmentzen diren edozein motatako jarduerak saritzeko helburuz sortu ziren sari horiek. Ekitaldian Arte Sakroko Museoko zuzendaria den Zoilo Callejak ere jaso du eman zaion saria.

Sancho el Sabio Fundazioari egokitu zaion aitortza Jabi Soto Landazuri Elkartearen presidenteak eman dio Jon Urresti Vital Fundazioaren presidenteari. Urrestik eskertu egin du saria eta honako hau adierazi du “Landazuri Elkarteak eta Sancho el Sabio Fundazioak interes, helburu eta kezka ugari partekatzen dituztela Arabari eskaintzen dioten ahaleginean, hala nola gure kultura, tradizio eta ohituren sustapena eta babesa edo Euskadirekiko ezagutzan eta lankidetzan sakontzeko lana”.

1992an hasi zen Landazuri Elkartea sari horiek banatzen, gizartea bere izaera ezaugarriak eta elkarbizitza balioak ezagutu eta zaintzearen onurez sentsibilizatzeko helburuz. Arabako kulturaren alde lan egiten duten taldeen nahiz pertsonen ahalegina nabarmentzeko xedez, gainera, urtero ematen dituzte sari horiek, taldekako eta banakako modalitateetan.

Hartara, talde modalitatean, oraingo honetan, Sancho el Sabio Fundazioak burutzen duen “euskal kulturarekin zerikusia duen dokumentazioaren biltze, zaintze eta hedatze lana” azpimarratu nahi izan dute. Aitortzen aurkezpenean, Landazuri Elkarteak nabarmendu duenez, Fundazioaren lanak “euskal dokumentu funts oso joria eta osatua eratu dadila ahalbidetu du”.

Sancho el Sabio Fundazioak, dokumentazio-zentro garrantzitsuenetako bat euskal kulturari dagokionez, euskal herriaren oroitzapen bibliografikoa eta dokumentala gordetzen du, bere historian eta aniztasun ideologikoan zehar. Bere liburutegian, 1964tik, dokumentu-funts baliotsua du, eta monografiak, aldizkako argitalpenak, argazkiak, eskuizkribuak, mapak edo familia-dokumentuak aurki daitezke, izan ere, ondare aberastasun esanguratsu horrek derrigorrezko erreferente bilakatu du, euskal kulturari buruzko ikerketa lanetarako (www.memoriadigitalvasca.es).

Bere aldetik, banakako modalitatean, Zoilo Calleja Ansoteguik jaso du “2017ko saria”, hamarkada luzeetan erlijio arteari, arkeologiari eta bertako kulturari eskaini dion lanaren aitortzan. Arte Sakroko Museoko zuzendaria da Calleja eta Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko eta Arkeologiarako Arabar Institutuko kidea ere bai.